In de late middeleeuwen ontstond het eerste Beyart-klooster aan de Brusselsestraat in Maastricht. Eind negentiende eeuw wordt op hetzelfde terrein het tweede en huidige Beyart-klooster gebouwd. Het is de thuishaven van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Na vele voorspoedige jaren neemt in Nederland de belangstelling voor het kloosterleven af. Ook hebben de broeders te maken met toenemende vergrijzing, waardoor ze meer verzorging nodig hebben. Mede hierdoor ontstaat in 1980 kloosterverzorgingshuis De Beyart.
Midden in het centrum van Maastricht
Midden in het centrum van Maastricht neemt De Beyart anno nu een bijzondere plek in door zijn geborgen en warme sfeer. Die vind je onder meer terug in de brede, hoge kloostergangen met hun mooie mozaïekvloeren, in de aangrenzende ruimten, in de dromerige binnentuin en op het zeer ruime buitenterras.
Park van drie hectare
Die sfeer tref je eveneens aan in het drie hectare grote park rond De Beyart, waar eeuwenoude bomen en piepjonge bloemen elkaar afwisselen. Hier bevindt zich ook de ruïne van de gotische kloosterkerk, die je zelfs terugvoert naar de late middeleeuwen. Het park en de gebouwen zijn 24 uur per dag beveiligd. Wie met een indicatie bij ons wil komen wonen, kan sowieso rekenen op een mooie en goed onderhouden zit-slaapkamer. Maar er is nog veel meer.
“De ruïne van de gotische kloosterkerk voert je terug naar de late middeleeuwen”
Verhalen van bewoners
Plezier hebben, en dat ook uitstralen
Mevrouw Augustin: “Hoe het is in De Beyart? Het is hier geweldig. Je kunt je kamer naar je eigen smaak inrichten. Belangrijker nog zijn de medewerkers. Die zijn altijd vriendelijk en correct. Geen gesnauw dus, wat ik overigens ook niet zou pikken. En van het ontbijt tot de avondmaaltijd: het eten is lekker. Als ik in de lente of zomer op het terras zit en om heen kijk, denk ik: wat zijn het toch indrukwekkend mooie gebouwen. Wat evengoed belangrijk is: ik heb mijn vrijheid hier, ik kan zijn wie ik ben. Een voorbeeld. Er wonen ook religieuze mensen in De Beyart. Ik ben hier sinds mei 2020. In al die tijd is er niemand geweest die vroeg of ik naar de kapel of een mis wilde. Ik ben als katholiek gedoopt, maar met het geloof ben ik gestopt.”
““Ik heb mijn vrijheid hier,
ik kan zijn wie ik ben””
Complimenten over kleding
“Mijn sigaretten koop ik in het winkeltje beneden en die rook ik in mijn kamer. Ik heb 25 jaar gerookt. Een tijdlang ben ik ermee opgehouden, maar nu ligt er weer een pakje op tafel. Af en toe ben ik nerveus, zoals voor dit interview, en soms wat ongeduldig. Tegelijkertijd ben ik gemakkelijk in de omgang. Ik kom trouwens uit Wolder. Daar ergerde ik me aan de dorpse mentaliteit. Ik houd absoluut niet van geklets over anderen. Sinds ik hier woon krijg ik heel wat complimenten over hoe goed gekleed ik ben. ’Wat bent u chic,’ zegt een medewerker dan. Ik verf ook geregeld mijn nagels. ’Zijn dat kunstnagels, mevrouw Augustin?’ ’Nee, hoor’, antwoord ik dan naar waarheid. Ik heb vroeger in een kledingboetiek gewerkt en ik houd van mooie kleren en een goed verzorgd kapsel. Dat is mijn stijl en daar ben ik ijdel genoeg voor.”
““Ik houd absoluut niet van geklets over anderen””
Versierde rollator
“Ik maak graag een praatje met medebewoners. Als er een nieuwe bewoner bij komt, ga ik geregeld bij die persoon aan tafel zitten om hem op zijn gemak te stellen. Nu ik in De Beyart ben, doet een privéhulp die ik al eerder had mijn boodschappen. Ze heeft me onder andere geholpen met verhuizen. Plezier heb ik voldoende en dat straal ik uit. Mijn rollator is versierd met vogels, vlinders en strikken. Waarom doen niet meer mensen dat?, denk ik wel eens. Dat plezier is er niet constant geweest. Voordat ik mijn intrek nam in De Beyart, woonde ik op een flatje. Daar zag ik het leven lang niet altijd zitten. Nu heb ik dat gevoel nooit meer.”
““Vroeger op mijn flatje zag ik het leven lang niet altijd zitten. Nu heb ik dat gevoel nooit meer.””
Drie nagels kwijtgeraakt
“Ik ben van nature een gevoelsmens. Laatst hoorde ik een verzorgster in het restaurant praten over haar kleindochter. Die stond op een ochtend om half zes huilend aan het bed van haar oma. De dag ervoor had ze als cadeautje kunstnagels gekregen. ’s Nachts was ze er drie kwijtgeraakt. Twee nagels lagen in haar bed en de derde zat in haar haar. Zo’n verhaaltje ontroert me omdat mijn kleindochters in Amsterdam wonen. Die zie ik niet van dichtbij opgroeien en dat mis ik wel. Binnenkort vier ik mijn 83e verjaardag. Toen ik 80 werd, vond ik dat zo verschrikkelijk dat ik niemand uitnodigde. Van dat gevoel ben ik af. Dat heeft er mede mee te maken dat in De Beyart ook ouderen met dementie wonen. Ik ben blij dat mijn hoofd nog goed werkt. Dan is het niet erg om oud te worden.”
Een nuchtere en optimistische broeder
“Ik kwam in De Beyart wonen toen ik in 1954 toetrad tot de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Ik woon er nog steeds. Dat zegt al genoeg over de waarde die ik hecht aan mijn verblijf hier. In al die jaren heb ik volledig mezelf kunnen zijn. Dat neemt niet weg dat je enigszins meebeweegt met de normen en waarden die gelden binnen De Beyart. Zo zijn er vaste etenstijden en in coronatijd moet je natuurlijk de 1,5 meterregel respecteren.”
Een nieuwe walnoot
“Nu ik een hoge leeftijd heb bereikt, begin ik te leren geduld op te brengen. Daar heb ik wel een leven voor nodig gehad. Het bewijs is mijn eigen tuin. Ik zal je daar straks in rondleiden.’ Broeder Gait Welling wijst vervolgens op een vensterbank in zijn kamer waarop diverse planten staan. ’Als je iets zaait, moet je nu eenmaal wachten. Zo leer je ook geduldig te zijn. In het zilverkleurige doosje daar op de kast kweek ik walnoten. Je legt een servet onder een noot, je maakt die een klein beetje open, je duwt een tandenstoker in de opening en je geeft de noot water, zodat een nieuw stekje ontstaat.”
““Als je iets zaait, moet je nu eenmaal wachten. Zo leer je ook geduldig te zijn.””
Vallen en weer opstaan
“Tijdens mijn werkend leven ben ik als zoon van een slager kok geweest bij de broeders. Ik volgde de koksopleiding in De Beyart en later in ’s-Hertogenbosch. Nog later was ik verantwoordelijk voor de maaltijden in een klooster in Veghel. Wanneer ik terugkijk, wil ik niet per se beweren dat ik wijzer ben geworden na al die jaren. Ik heb door te vallen en weer op te staan wel veel kennis en levenservaring opgedaan. Niet zozeer aan de hand van boekenwijsheid, maar door leermomenten in de praktijk van alledag.”
““Wanneer ik terugkijk, wil ik niet per se beweren dat ik wijzer ben geworden na al die jaren””
De omgang met medemensen heeft mijn leven zinvol gemaakt
“Na mijn keukenavonturen heb ik in Spanje en Chili gewerkt. In Spanje heb ik meegeholpen een internaat op te zetten. Daar en in Chili heb ik ook drugsverslaafden begeleid. Dat vormt je als mens en dat leert je te relativeren. Toen ik in Nederland terugkeerde, vroeg iemand of ik mijn askruisje al had gehaald. Dat vond die persoon belangrijk, ik niet meer zo. De omgang met medemensen heeft mijn leven zinvol gemaakt en dat is nog steeds zo. Vanzelfsprekend heb ik ook wel eens mindere dagen. Dan put ik troost uit mijn geloof in God, al stel ik me daar iets anders bij voor dan de meeste mensen. Een dominee had ooit deze uitspraak gehoord: ’Alles wat wij van boven weten, komt van beneden.’ Met andere woorden: we weten er niets van.”
““Alles wat wij van boven weten, komt van beneden. Met andere woorden: we weten er niets van.””
Hardop in jezelf lachen
“Ik kom uit een nuchter en tegelijkertijd optimistisch gezin. Nuchterheid en optimisme bepalen daarom mijn karakter. Daar kun je mee werken, zeg ik wel eens, want zo’n achtergrond heeft niet iedereen. Wanneer ik voor het laatst hard heb gelachen? Dat was gisteren nog, al lachte ik toen hardop ik mezelf. ’Het is al over’, zei ik tegen degene die mijn binnenpret bemerkte. Ik dacht aan al die politieke verhalen over corona die zich eindeloos blijven herhalen. Wat een gewauwel.”
“Het voordeel van ouder worden?
Er wordt hier goed voor me gezorgd”
De meeste familieleden willen zo goed mogelijk voor elkaar zorgen. Zo ook de kinderen van meneer Mille. Die kozen vier jaar geleden De Beyart als nieuwe woonplek voor hem uit.
Concurrentie van supermarkten
“Pak die foto daar eens uit de kast. Kijk, hier sta ik naast een paard in het Maastrichtse stadspark. Ik ging vroeger met paard en groentekar kriskras door Maastricht. Daarna had ik een fruit- en groentezaak met mijn vrouw aan het Brandenburgerplein. Die ben ik gestart in 1959. Ik kocht de groenten op de markt in Maastricht of ik haalde die met kisten tegelijk bij de boeren zelf. Het fruit kocht ik bij een van de dertien veilingen in Zuid-Limburg. Nu is er nog maar één grote veiling, die in Margraten. Mijn oudste dochter zit nu in de zaak. Het zijn moeilijke tijden door de concurrentie van supermarkten in de buurt, zoals Aldi en Jan Linders. Die kopen groot in en spreken een vaste prijs af met hun leveranciers.”
““Met paard en groentekar
kriskras door Maastricht””
Dat doen ze goed
“Ik was soldaat bij de luchtdoelartillerie voor laagvliegende vliegtuigen. Mijn taak was om de kogels bij te vullen. We oefenden in Den Helder met een vliegtuig met een zak erachter. Toen was ik nog jong. Nu heb ik valse tanden, een hoorapparaat en een katheter. Om die laatste te laten verschonen, hoef ik gelukkig niet naar het ziekenhuis. Dat doen ze hier in De Beyart en dat doen ze goed. Ik kaart met vrienden van buiten De Beyart in de aula. Jokeren is ons spel. Daar beleef ik veel plezier aan. Ter ontspanning dronk ik vroeger geregeld een biertje in café ’t Haantje op de Markt of in De Knijnspiep in de Muntstraat. Wat het voordeel is van ouder worden? Ik ben 89 jaar en er wordt goed voor me gezorgd hier in De Beyart. Thuis ging dat niet meer. Nadelen zie ik niet. Ik heb mijn sigaren en daar geniet ik van. Ik kan op mijn kamer roken, maar ik ga liever naar buiten, naar de grote binnenplaats.”
““Ik kaart met vrienden van buiten De Beyart in de aula. Jokeren is ons spel.””
De bloemkool is goedkoop, hoe kan dat?
“Als het lekker weer is, ben ik daar geregeld te vinden tot na negen uur ’s avonds. Alcohol drink ik niet meer, dat gaat niet in combinatie met de pillen die ik neem. Mijn vrouw is 27 jaar geleden overleden. Ik ben lang en gelukkig getrouwd geweest en had altijd veel vrienden. Daar denk ik geregeld aan als ik rond een uur of halftien naar bed ga. Als ik dan naar het gebouw tegenover me kijk, zie ik op elke afdeling lichtjes branden. Dat vind ik gezellig. Voordat ik in bed stap, kijk ik altijd naar het nieuws op tv. Wat me nu opvalt: het is slecht en koud weer in Amerika, in Italië en in een hoop andere landen. En toch is de bloemkool goedkoop. Als vroegere groenteman vraag ik me dan af: hoe kan dat?”
““Als ik naar bed ga, zie ik in het gebouw tegenover me op elke afdeling lichtjes branden. Dat vind ik gezellig.””
Veilig
“De mooie gebouwen die samen de tweede De Beyart vormen zijn ontstaan aan het eind van de negentiende eeuw. Hoe kwamen de broeders destijds aan het geld voor dat grote bouwproject? Dat vraag ik me ook wel eens af. Zo. Nu ga ik eens kijken of ik nog wat kan kaarten in de aula. Ik heb een nieuw slot op mijn deur, maar die sluit ik niet vaak af. Ik voel me hier veilig.”